Schattenblick →INFOPOOL →UNTERHALTUNG → LESELAMPE

PLATTDÜÜTSCH/014: Seemannsgoorn (SB)


Artikellogo

SEEMANNSGOORN

Wenn ick vun'e School no Huus keem, denn mutt ick jümmers över de Nordostseekanol röver. Wat harr ick dat gern, düsse Fohrt över't Woter, uck wenn mien Schoolwech mannimol över 'n haalf Stünn duern kunn, wenn so 'n groote, sneewitte Ozeanries vörbietreck. Ick kunn mi gonnie sattsehn an de scheunen Schipp, de vun ganz wied wech keem, mit eern hunnert vun lüttje Bulloogn un de veele bruunbrennt Minschn an'e Reeling, de us meis all fründli towinkn.

Un wenn denn mol woor so een Schipp vörbikeem, denn harr de Fährmann meis 'n beetn Tied för mi un vertell mi vun sien Jugndtied, as he noch as Matroose op groode Fohrt gohn weer - vun Madagaskar bit China, vun Kaphorn to de Fidschi-Insln - he harr meis de ganze Welt bereis.

Un hüt, an Dünnersdachnomeddach, dor weer dat mol woor sowied. John Klaasn - so heet de Fährmann - seet in sien lüttje Kabin un tööv doropp, dat sien Kohn vull wahrt, dormit sick de Röverfohrt lohnt. Un denn seech ick al in'e Fern, dat dor dree Schipp, so 'n grootn Eultanker un noch twee Dampers, rankeem, de wull he uck noch all vörbielootn. So geev he mi denn 'n Wink, dat ick to em in't Fährhuus koom kunn un he mi woor een vun sien opreegn Geschichn vun'e groote wiede Welt vertelln wull.

Umständli stopp he sien Piep un zünn se sick an. Lang trock he doran, hoss eenmol düchti, un kiek sehnsüchti in'e Fern, so as alle oolen Seelüüd dat towieln mookn. Mien Nees fung beus an to juckn, dor mi starkn Tobaksqualm rinkoom weer, ober ick biet mien Teen so fass tosoom as ick kunn, denn ick wull em nu blots nie mehr ünnerbreekn ...


*


"Oh, ick weet dat noch, as ob dat güstern weer. Dat weer op mien allererst Fohrt ween ..." He hol wiet ut mit sien groote runzli Hann un wies op dat Woter, dat dor achtern in'e Nordsee münn. "Jo, jo, de erste Fohrt, de vergeet man nie, sien ganzet Leevn lang nie. Nie blots, dat dat mien erste Fohrt weer, ick harr dor uck mien gruusi Belevnis överhaupt hett. Dat weer, as ick noch 'n Keerl vun Twinni Johr weer, dor fohr ick as Matros mit de `Oktavia' rünner no Bombay. Ick harr dat nie friewilli wullt, nee, ick weer man in St. Pauli in'e Seemannskneipe `De gülln Anker' mit mien Frünn ween, un wi harrn ganz gewaldi een kipp. Duun, as ick weer, mark ick nie, dat twee veerschröödi Kerls mi a lang op'n Kieker harrn. Un as ick mi denn kaum noch op'e Barhocker hooln kunn, dor keem se mi to hölp: Se betohlt mien Reekn un denn pack jeedneen mi an 'n Arm, un denn treck se mi rut ut Lokol - an Bord vun'e Oktavia, dormit ick mien Rausch utschloopn kunn. Un an nechstn Moorgn, as ick woor to mi keem, dor weern wi al op hooge See.

"... Ober Unkl John!" reep ick. "Du büss eenfach so wech vun dien Öllern - un all dien Frünn weet gonnie, wohin du büss?"

John Klaasn gung nie op mien Frooch in. He smeuk bedächti sien Piep un föhr wieder fort: "De beidn, de een vun sem weer de Käptn sülbn, de annere sien ers Moot, höögn sick gewaldi, as ick ganz verbiestert ut'e Wäsch kiekn dee un gonnie so rech wuss, wo ick bün. Uck de annern, aans Seelüüd mit plusterige Bäärte, meis twee Köpp grötter un tweemol so breid as ick, mookn eern derben Spoß mit mi.

De Käptn, düsse Seebär, de süch würkli so ut, as man de Seelüüd ut'e Billerbööker kinnt. He harr 'n ganzn dickn Buuk un 'n oole Kapitänsmütz op'n Kopp, un as he grien, dor seech ick, dat em de beidn Teen ganz vörn fehln deen. Un op sien rechte Schuller, dor sitt 'n Prachtexemploor vun Papagei, so'n ganz grootn, mit greune Flünkn un 'n geele Buuk. De kiek mi jüss so niescheri an, as de annern Seelüüd.

"Wat büss du denn för'n haalf Patschoon, he?!" reep een vun'e Matrosn mi to.

"Patschoon, Patschoon", kreih dat Viech, un dormit harr ick mien Nom wech. Keen een op düsse Kohn harr mi jemols in'e ganze Tied frooch, wie ick würkli heet. För sem all weer ick de `Haalf Patschon', un för de Papagei eenfach blots `Patschoon'.

Nu harr ick man jümmers noch 'n ganz wiekn Breegn vun'e dörchzech Nach. De Kerls steiht al üm mi rüm un ick bemööch mi redli, to antern, ober mien Mund weer drööch un mien Tong kleev fass. "Kunnst mi nie höörn, du Klookschieter? Büss wohl to fein, um mit us to snackn, hä?" grööl de dicke Seebär, mi nu direkt in't Ohr.

"Wo ... - wo bün ick?" wull ick froogn, ober ick bröch keen Wort rut.

Un de Käptn, de tööv gonnie, wat ick nu op sien Frooch seggn wull. So mook ick mien Muul woor to. Weer viellich uck beeter so. De oole Seebär beach mi nu nie mehr, sunnern wendt sick sien erstn Moot to. Un uck de annern verlorn eer Interess an mi. Nu harr ick Tied, mi 'n beetn to berappeln. Ick weer also op hooge See! Un de beidn Kerls, an de ick mi vun'e vergangn Nach blots noch düster erinnern kunn, de hebbt mi op düsse rünnerwirtschaff Kohn shanghait?

"Weetst eegntli, Moot, dat Wool ganz plietsche Deerten sünd, un se över mehr as fiefhunnert Kilometer mitnanner Verbinnun opnehmen köönt?" De Käptn löhn sick nu wied över de Reeling un kiek in'e Fern, as ob he no Wooln utkiekn de. "Damminochmolto! Fiefhunnert Kilometers - dat's n ganzn Barch!", meen de Moot.

De Wool harrn sem dat wool andoon, dach ick bie mi. Viellich weern wi je op Woolfang? Ober wenn man sick de Seemänner hier an Bord mol ankiek, denn kunn man jüss de Indruck kreegn, dat dat hier 'n Piroodnschipp weer. Wo much de Fohrt blots hingohn? Noch muttn wi je meern in'e Nordsee rumschippern, un hier geev dat je nu keen Wool, sowied ick dat weet. Fohrt wie röver no Greunland or Skandinavien? Dusnd Gedankn joch mi dör'n Kopp. Wie kunn ick mi blots wohr ut düsse mißli Looch rutbrüng?

"Jo, jo, fiefhunnert Kilometers", dröht woor de luude Stimm vun'e Seebär an mien Ohr. "Wer weet, wenn se över so'n lang Streck Verbinnun opnehm kunnt, wat se denn suns noch aans köönt, wovun wi Minschn gonnix weetn." De Moot zupf sick nodinkli an sien wuscheli roode Bort.

Stumm as'n Fisch löhn ick an'e Reeling meern mang de groobschlächti Geselln, un wooch fass gonnie, no Luff to snappn. Ober denn weer mien Doss so övermächti, dat ick de Mann, de neevn mi dat Deck schrubbn dee, andipp. "Wooter! Ick häv Doss!"

De Kerl grient vun een Ohr to annern. "Woter wuss hemm?"

"Jo", hauch ick un nick kräfti.

"Dat kunns kreegn. Heer, mien Jong!" He griep sien Amml, in de he grood noch 'n Feudl dukert harr un kipp mi de ganze schiedi Woter övern Kopp.

"Hohohoo!" lach he luud, un mit em all de annern Matrosn. De Käptn, de de Tumult nu ers wohr waard, kiek sick to mi um. Ober statt mi to hölpn, lach he meis noch luder as all de annern tosoom, un uck sien Papagei krächz luud mit. Un denn krich he mi an 'n Arm tofootn. "Minschnskinners, hess je gorkeen Knööv! Wat schüllt wi blots mit di Waschlappn anfungn?" He kratz sick an'e Kopp. Denn full em wat in. "Pitt" dröön he los. Dor geiht de Luuk to de Kombüse op. "Pitt", kunnst noch 'n Höölp bruukn?"

"Wiss doch!" reep de, un grien vun een Ohr to 'n annern, as he mi so natt dorsteihn seech.

"Dor, de kunst hebbn!" De Seebär pett mi in'e Mors, dat ick direkt bie Pitt in'e Arm lann, un mit em Koppeister de Trepp rünnerfulln weer, wenn he nie so seeker as 'n Boom in'e Luuk stunn harr.

Nie blots, dat mi de Schädl brumm de, dortau keem uck noch, dat mi ünner Deck sowatt vun schlech toweech weer, dat häv ick mien Leevdach no nie hett. Nu harr de Mannschaff ers rech wat to lachn. Keen fief Minutn hool ick dat ünner Deck ut, denn krabbel ick de Löller woor ropp un beuch mi so gau un so wied, as ick kunn, över de Reeling. So süchn de ganzn erstn Weekn ut. Un wenn ick mol nie so klöderi weer, denn harr mi ganz banni dat Heimweh pack. Mi weer dat bald schietegool, wohin de Fohrt gohn schull, ick wull an leevstn doodbleevn, so moderseelnalleen föhl ick mi. Ick nehm mi fass vör, wenn ick de erstn Foot op Land settn de, denn krech mi keen tein Peer mehr ob düssn or irgndeen anner Kohn ropp - un wenn ick to Foot no Huus loopn mutt. Mit düssn Gedankn gung mi dat denn uck so langsom woor beeter. Richtung Noorn jednfalls sünd wie nie fohrt, dorför weer dat Woller jümmers noch wärmer un de Sünn brennt bald as dull.

"Na, wat los, haalf Patschoon?" bölk Pitt mit sien lude Stimm, as mi mol woor vör Heimweh de Troon blots so lang de Backn löppt. Sied ick bie em to Keukndeenst indeelt worn weer, harr ick mi 'n beetn mit em anfrünn, he weer tominns de eenzi, de nie bots över mi lachn dee. He harr mien Heimweh wull mark un wull mi 'n beetn tröstn.

"De Welt is bunt un kott dat Levn, mien Jong. Kunn die haalf Patschon gonnie schodn, mol 'n beetn fremmn Winn ümme Nöös weehn to lootn. Un next Freujohr büss denn je uck woor bie Moder tohuus, denn leggt wi woor in Hamborch an!" He klopp mi eenmol kräfti op'e Schuller.

Dat schull wohl 'n Trost ween, ober wenn ick bedink, dat wi man nu grood Hochsummer harrn, denn driev mi dat umso mehr de Troon in'e Oogn. Jeedn Dach, de wi fohrt, kumm ick 'n gewaldi Stück vun Tohuus wech! Bie düsse Gedankn kunn ick mi gonnie mehr inkreegn. Dor hool Pitt sien oole, rosti Mundharmonika ut Schapp un drück se mi in'e Hann. "Dor, de kunst hebbn!" As man 'n lüttjet Baby 'n Schnuller in't Muul stopp, dormit dat nie mehr plärrn deit, so düch em wohl, dat he mi dormit ruhistelln kunn. Ohn noch wat to seggn, schmiet he de Dör achter sick to un gung röver to de annern, de wiss al op em to'n Koornspeeln töövn deen.

Vun dor an seet ick oft stunnlang, wenn wi oobns mit aans ferdi weern un de Anker sett harrn, alleen an'e Reeling un speel op mien Mundharmonika. Bie al de Schaukelei harr ick noch nie een Nach ünnert Deck sloopn, un mit de annern wull ick jümmers nix to doon hemm, kunn ick dat doch nie so lich verknuusn, dat man mi ohn to frogn hier roppslepp harr. Ober de Lüüd mark dat gonnie.


*


As ick am freuhn Vörmeddach op Deck an't Kantüffln schäln weer, snack jüss de erste Moot mit de Käptn. Un dor erfohr ick denn uck endli, wohin de Fohrt gohn schull. Tweehunnert Meiln för Kap Hoorn weern wi, un denn schull dat dör de Magellanstroot no Bombay gohn. Dat mutt een sick mol vörstelln. Ick harr büs to düssn verdeibeldn Oobnd man blots Hamborch kinnt. Een mol weer ick as jung Bengl no St. Peiter-Ording mit de School ween - un nu weer vun Bombay de Reed. Schlimmer harr mi dat je gonnie dreepn kunnt. Wat man mi andohn hett, weer för de annern gonnie wichti. Ober ick harr sowieso a mit mien Leevn affslootn. Un so schäl ick een Kantüffl no de anner un smitt se gifti in'e Woteramml, dat dat blots so spritz. Nevnbie hör ick liekers to, wat de annern so to besnackn harrn. Meis seet de Katt bie mi, de hett wiss mark, dat ick mi jüss so unwohl feuhln de as se. Een Katt weer jümmers mit an Bord, dormit de Müüs nie Överhann nehm den, harr Pitt mi mol in'e Kombüüs vertellt.

"Kiek! Kiek, dor achtern!" bölk de Käptn mit een mol. Harr he suns uck jümmers de Roh wech, nu wies he opreecht op dat graue Meer.

All verstumm schlachoordi. Backbord vörut swomm `n Riesenwool, de weer so groot, dat dat ganze Schipp gewaldi in't wackeln koom. "Dat is'n Narwool", bölk de Seebär." Wat föhrn Obregung mit mol in Gang weer. Al hörn op to schrubbn un wat se sunst to doon harrn un kiek rut op Woter.

"Oh, dat brüng Unglück!" jammer een, "... dat is'n ganz beus Vörtiekn", reep 'n annern.

Dösi kiek ick in'e Runn. Blots wegn so'n Wool? Dat kunn ick gonnie gleuvn, dat düsse Mannslüüd nu so bang weern. 'N beetn wieder aff gung ick denn nu uck an'e Reeling. So meern mang much ick mi nu doch nie stelln, suns koom se noch op de Idee un schmiet mi in't Woter, blots so ut Spoß. Ober nieschieri weer ick uck worn. Jo, un denn keem de Wool noch 'n Stück wieder rut ut Woter. Een Narwool also weer dat - harr ick no nie watt vun höört. Seech man banni gefährli ut, mit sien grootn Horn op'e Rüch. Ober much he uck gefährli ween, mi weer dat egol, ick reek ohnhin nie mehr dormit, dat ick düsse Fohrt överleev. Worüm denn nie uck vun so'n grootn Wool verschlung' waarn? So bliev ick denn as eenzign vun'e Matrosn lässi mit de Hann in'e Daschn an'e Reling stohn. `Tja, nu harrn se a nie mehr so'n groote Klapp', hööch ick mi.

"Blots een Teekn weer man noch schlimmer, as dat'n Narwool us Wech krüützn de", hör ick de Käptnstimm to mi dördring.

Lies frooch ick Pitt, de jüss nebn mi stohn de, wat denn nu noch schlimmer weer as sowatt.

"Eegnli ward dorröver nienich schnack, ober dor du man jümmers nie ganz drööch achter de Ohrn büss, wull ick di dat vertelln." Noch lieser as ick de Frooch stellt häv, anter he, un ick beuch mi sowied as ick kunn, to em röver. "Veel schlimmer, as 'n Narwool is ...", he mook 'n Puus un kiek mi bedüdungsvull an, "... wenn de Schiffsklock vun alleen bimmeln de!"

De Wool duker nu ganz ünner un keem wied achtern blots noch 'n eenziget Mol rut. Langsom nehm se nu all wedder eer Arbeit op, ober de Stimmung harr sick gewaldi ännert. Keen Geschnacke, all kiek nu aff un to mißtuusch to'n Heeben, ob sick dor viellich a 'n Storm tosoom brusn de. Uck mien Stimmung harr sick mit een mol ännert, nodinkli harr ick vör mien Amml sittn un frooch mi in't stilln, wat dor wohl an weer, an düsse Schnack.

"Is dat denn a mol vörkoom, dat de Klock to bimmeln anfung'n dee?", frooch ick Pitt achteran in'e Kombüüs.

"Nä", sech he. "Bie us nie. Un wenn dat mol op'n Kohn passeert, denn harr keen mehr de Meuchlikeit hett, dorvun wat to vertelln - denn gung dat Schipp, so sech man, bald doropp mit Mann un Muus ünner. Or de ganze Mannschaff weer an Skorbut dorhinraff un dat Schipp dreev vun dor an as 'n Geisterschipp op Meer."

"Aans Tüünkroom!" dach ick bie mi. Ick erinner mi, wat ick so op'e School leernt harr, immerhin weer ick op Gymnasium goohn, un dor leernt een je so allerhand. Ober nienich so'n Spöökenkiekerei.

Un denn schull dat beus Vörtiekn wohr warrn. Dat weer an so'n südlänschn sternkloor Nach, ick seet woor an Deck un kiek op Meer rut, nevn mi de dicke swatte Koter, de hier op de Schipp jümmers riekli to freetn funn. De Stern blinkert fründli, un de Moon hung blank as 'n poliert Brotpann an Heben un speegelt sick geel in'e blanke See. De annern weern - as jümmers - ünner Deck in eern Hängematten or suup um'e Wett un gröölt eer Seemansleeder:

Man drinkt för'n Döst man drinkt op Köst man drinkt för Köhl un Hitten; man drinkt mol ut op sien lütt Brut, Dat sünd so unse Sittn ...

So seet ick dor, speel op mien Mundharmonika un lot de Feut rünnerbaumeln. Truri dach ick an mien Tohuus, un wat Moder un Voder nu wohl mookn deen, un ick fung an, ganz gewaldi mit mien Schicksool to hadern, dat ick för'n Wiel sogor överlech, op ick mi nie eenfach in't Woter fullnlotn schull un denn afsuup. Vermiss mi je doch keeneen! Eenfach blots fullnlootn, denn harr dat ganze Leid endli 'n Enn.

Un denn, jo, denn weer dat plötzli mucksmuusenstill op Deck, so richti gespensti. Harr noch ebn dat Woter lies jümmers in't sülbn Rhytmus gegn de Schippsbuug plätschert un dat Holt vun'e oole Kohn knaart un knaatsch un de Winn lies övert Deck striek, so weer nu mit'nmol aans lies! De See lich ruhi dor as'n Speegl, nix röhrt sick. Nie mol mehr dat luude Schnarchn vun'e Seebär or dat Bölkn vun'e annern - eenfach gonnix weer mehr to höörn!

Un denn gung dat los: Bimbam, bimbam, bimmmmmbamm - ganze twölf Mol! Ober dat weer noch nie dat Schlimmste - dat gruusi doran weer, dat düsset Gebimmel gonnie vun us Schippsklock keem! Ick krich so'n Schreck, dat mi mit'n luudn Platsch mien scheune Mundharmonika in't Woter fulln dee. As'n Steen seet ick dor, un starr op dat kloore Woter, un denn seech ick direkt ünner de Woteroberfläch 'n Schipp! Jo, mien Jong, dat weer keen Gespinsterschipp, dat dor moderseelnalleen ohn Besatzun dreev, dat Schipp, dat ick dor seech, dat swomm ünner de Woteroberfläch, direkt vör mien Oogn. Un op dat Deck vun düsse Schipp, jo dor lich se nu, mien Mundharmonika, de mi in düsse insoom Stunn op See aans bedüüd! Dat fehl nie veel, un ick weer achteransprung, um se woortohooln, ober dor geev dat wat, wat mi ophooln dee.

De Katt, de nebn mi slöppt harr, wook op. Eer Fell stunn er to Barch, un mit een Satz verswunn se in'e Luuk. Un ick seet jümmers noch dor un starr op dat Woter ünner mien Feut, un op mien Mundharmonika de dor vun'e geele Moon as mit'n Latern anlüch weer.

Un denn mark ick, dat op düsset fremm Schipp de Luuk vun'e Kombüs langsom un mit luudn Knarrn opgeiht un een Hann to seehn weer. Langsoom, ganz langsoom kledder een ooln Keerl dor rut un keem op Deck. De Moonlich schien em op sien Pocknnarvn un op sien grieset, schütteret Hoor. Opglieks sick dat aans ünner Woter afspeelt, beweech he sick ganz normol. De Oole beuch sick to mien Mundharmonika dool, griep se sick mit sien lange, witte Finger, rich sick langsom in'e Höch un denn seech he mi direkt in'e Oogn. Un wat dat för Oogn weern, dat kunnst di gonnie vörstelln, mien Jong. Se harrn 'n deepet greunet Lüchn, he kiek so vull Schmerz un Leid, as wenn he al sied Johrn in'e Höll schmoort hett. He reck sien gichti Hann mit de Mundharmonika un mookt de Munn op, as wull he mi wat seggn. Luftbloosn drung ut Woter rut un ick höör 'n merkwürdi Blubbern. Ober ick kunn em nie verstohn. Un denn begriep ick. He wull, dat ick to em rünnerkomm. He weet, dat ick keen Luss mehr harr to leevn un dor wull he mi afhooln. Ober so erns weer mi dat doch gonnie ween! Doodbleevn kunn'ck doch jümmers noch, ober nu noch nich! Nee, ick wull leevn! Wat harr Pitt doch noch grood to mi sech: `De Welt is bunt un kott dat Levn!'.

Plötzli fung dat Schipp gewaldi an to ruckeln un to knarrn, un ick dach al, wenn ick nu nie gliecks to em keem, denn hoolt he dat ganze Schipp rünner op de Meerböön. Ober denn seech ick in'e Ferne in't helle Moonlich woor dat Horn vun'e Narwool rutkiekn. De swomm neeger un neeger un dat Schipp gereed gewald in't Schwankn. Un je neeger he keem, umso dörsichtiger waard dat Schipp ünner Woter, bit sick dat in nix oplös. Vör mi lich blot noch de schwatte See, un de Stern un dat Moonlich plinkert un glitzert dor in. Un denn mook dat `schwupps'- mit'nmol harr mi de Narwool mit sien Kopp de Mundharmonika op Deck schmietn un swomm wech.

Man kunn je seggn, wat man will, ober ut mien Sich is düsse Narwool keen Ungeheuer un uck keen beuset Vörtiekn - düsse mächti Narwool harr mi dat Leevn rett! So gau, as ick kunn, griep ick mien Mundharmonia, kröpp de Löller rünner un leech mi in mien Hängematt. Ick schloop so deep un so fass, dat de annern meis Meuch harrn, mi ant neechsn Morgn woor wachtokreegn.

No düsset Belevnis harr sick aans ännert. Vun dor an seech wi oft in'e Neech dat Horn vun'e de Narwool ut Woter kiekn. Wi hebbt op düsse Fohrt noch so mannieen Storm dörmokt, ober mi kunn nu nix meer erschüddern. De annern harrn in eern Suup gonnix vun't Klockngebimmel un uck nix vun aans, wat dorno passeert is, mitkreegn. Un ick weer 'n Dübl doon, sem wat vun mien Belevnis vun de Nach to vertelln. Schulln se sick doch 'n annern seukn, mit de se eern Spooß drievn kunn. Un dor ick in all de Storm un uck, wenn de Narwool to seen weer, nie uck blots 'n Spur vun Angs wies, harrn de Seelüüd denn uck bald banni Respekt vör mi, un uck de dämli Papagei vun'e Seebär, de nennt mi bald nie mehr Patschoon, sunnern blots noch `Schoon', worut de annern denn John mookn, un dat weer denn je uck 'n richti scheun Seemansnoom...

Tja mien Jong, so weer dat ween, domals op mien ers Fohrt.

"Un ... un büss du denn in't Freuhjohr woor no Hamborch trüchkoom, Unkl John?" frooch ick em niescheri.

"Wiss doch. As Pitt sech harr, hebbt wi dat neechst Freuhjohr woor in't Hamboorger Hopn anleggt. Ick keem to Huus, Moder un Voder freu sick gewaldi. Ober as ick höör, dat de Oktavia twee Weekn loter woor in See steekn wull, dor weer ick denn uck woor mit dorbi."

John Klaasn steih behäbi op un gung to sien oole Kommood. He treck dat Schapp op, to Vörschien keem 'n oole, rosti Mundharmonika. "Hier, mien Jong, de schink ick di ..."


Erstveröffentlichung am 13. Oktober 1999

26. Januar 2007